Wat wil dit jongetje zeggen met zijn gedrag?
Verhaal van een jeugdzorgwerker | 6 november 2022
Ik zit aan een klein tafeltje met de net driejarige peuter Adam. Terwijl hij mij aan blijft kijken schuift hij demonstratief de puzzelstukken van de tafel. Het verbaast mij niet. Adam zoekt vaak de confrontatie op en dat is ook een van de redenen dat ik hier ben.
Adam pakt speelgoed af van andere kindjes in de peutergroep om het vervolgens te laten liggen. Hij maakt harde geluiden en laat zich niet corrigeren. Hij speelt heel kort met wisselende materialen en lijkt altijd in de gaten te hebben wat er met de andere kinderen in de groep gebeurt. Ook heeft Adam een taalachterstand, zowel in het Nederlands als in zijn moedertaal. De pedagogisch medewerkers van de peuterspeelzaal hebben mij daarom vanuit Alert 4 You* gevraagd om mee te kijken naar wat Adam nodig heeft om zich verder te ontwikkelen. Samen bekijken we hoe zij het best met hem om kunnen gaan.
De achtergrond van Adam
De pedagogisch medewerker vertelt mij dat Adam geboren is bij ouders die al jaren probeerden een kindje te krijgen. Eindelijk was hij daar en in de contacten tussen ouder en kind, ziet zij dat de moeder van Adam zich letterlijk opzij laat duwen door haar zoontje. De ouders geven zelf ook voorbeelden van moeilijk gedrag. Bijvoorbeeld als hij op tafel klimt en hier niet af wil gaan. Na vier of vijf keer waarschuwen luistert hij nog niet. Bij het naar huis gaan werpt Adam zich op de grond. Zijn vader probeert hem te verleiden met lekker eten en tilt hem, als dit niet werkt, spartelend mee richting de auto. Beide ouders lijken onmachtig op het moment dat zij willen bepalen wat er gaat gebeuren en hun kind hier geen gehoor aan geeft.
Geen idee hoe hij sociale contacten aan moet pakken
Vervolgens kijken we naar de ontwikkeling van Adam. Zijn motoriek lijkt helemaal in orde en ook lichamelijk functioneert hij prima. Sociaal gezien lukt het hem helaas minder goed. Adam is ontzettend onhandig in contacten met andere kindjes of de pedagogisch medewerkers. Hij lijkt geen idee te hebben hoe hij dit aan moet pakken. In spraak en taal loopt Adam ook flink achter. Hij maakt vooral klanken, maar heeft momenten waarop hij doorzet tot de pedagogisch medewerker hem begrijpt. In zijn denken en vaardigheden lijkt hij op het eerste oog mee te komen met de andere kinderen. Zo maakt hij grote insteekpuzzels en heeft hij interesse in boekjes. Als Adam de concentratie even vindt, lijkt hij best wel wat mogelijkheden te hebben om te gaan spelen. Er ontstaat bijvoorbeeld een ‘doen alsof-spel’ in de huishoek of hij bouwt een flinke toren met de Duplo.
Hij geniet en begrijpt wat ik van hem vraag
Na meekijken op de groep blijkt dat Adam heel goed begrijpt wat er gezegd wordt. Maar dan alleen als het gevraagde in zijn straatje past. Bijvoorbeeld als hij mag gaan verven of als hij zijn handen mag gaan wassen. Ook op momenten dat we samen spelen, laat hij zien dat hij mij begrijpt. Samen koken we een heel diner, dekken de tafel en hij pakt van alles uit de koelkast als ik dat vraag. En meest belangrijk; hij geniet! En ik geniet ook en durf met steeds meer zekerheid te zeggen dat hij daadwerkelijk begrijpt wat ik van hem vraag.
Wat wil Adam ons vertellen met zijn gedrag?
Adam wil ons eigenlijk vertellen wat ieder kind wil vertellen; waar hij mee wil spelen, wat er gebeurd is in de huishoek, dat hij zich even niet zo lekker voelt of dat hij last heeft van wat een ander kind doet. Alleen lukt het hem niet omdat hij de woorden er niet voor heeft. De pedagogisch medewerkers gaan aan de slag met het zo goed mogelijk proberen te begrijpen van Adam. Dit vraagt van de pedagogisch medewerkers dat zij dicht bij hem blijven en zien wat er zich afspeelt. Dan geven zij hier woorden aan en controleren bij Adam of het klopt, want dit kan hij heel goed aangeven. Ook geven ze korte voorbeeldzinnen die Adam uiteindelijk kan gaan gebruiken.
Aan de slag met woordkaarten, liedjes en dagritmekaarten
Daarnaast wordt er gekeken of het Adam helpt om te werken met woordkaarten per thema waarop plaatjes van het thema te zien zijn. De kaartjes worden dagelijks besproken en erbij gepakt op het moment dat het gesprek of spel hier over gaat. Ook liedjes en de dagritmekaarten zullen goed gaan helpen om Adam overzicht en structuur te geven op de peutergroep. Ondertussen is ook de logopedie gestart. We zetten in op een goede samenwerking tussen logopedist en pedagogisch medewerkers. Zodat zij er daarna zelf verder mee kunnen. Over een aantal maanden zullen we zien of Adam daadwerkelijk stappen zet in zijn (taal-)ontwikkeling.
Deze blog werd geschreven door Jojanneke, jeugdzorgwerker en coach bij Alert 4 You. Omwille van de privacy zijn de namen gefingeerd en enkele essentiële kenmerken aangepast.
Foto: ©Cardea ter illustratie. Dit zijn niet de hulpverlener en/of de kind(eren) uit het verhaal.
